Duits/Grammatica/Der Genitiv

Grammatica - Der Nominativ (1e) - Der Genitiv (2e) - Der Dativ (3e) - Der Akkusativ (4e) - Tabel van de lidwoorden

De genitief (2e naamval) wordt gebruikt als:

• er een bezitsrelatie wordt uitgedrukt

Bepaald lidwoord	Onbepaald lidwoord
Das Buch des Mannes. (Het boek van de man.)	Das Buch eines Mannes. (Het boek van een man.)
Die Jacke der Frau. (De jas van de vrouw.)	Die Jacke einer Frau. (De jas van een vrouw.)
Der Vater des Kindes. (De vader van het kind.)	Der Vater eines Kindes. (De vader van een kind.)

• een van de voor-/achterzetsels uit onderstaande tabel voor het lidwoord of achter het zelfstandig naamwoord staat

Voorzetsel	Voorbeeld
während	Während des Urlaubs. (Tijdens de vakantie.)
wegen	Wegen des Wetters. (Vanwege het weer.)
(an)statt	Statt des Autos nehmen wir lieber das Fahrrad. (In plaats van de auto nemen wij liever de fiets.)
trotz	Trotz der Verletzung, ging er doch. (Ondanks de verwonding, ging hij toch.)
Andere voorzetsels 2e naamval zijn:
innerhalb/außerhalb, mittels, infolge en anlässlich.

Adjectief

We gaan hieronder telkens uit van het adjectief jung (jong):

	M	V	O	Mv
Geen lidwoord	jungen Mannes	junger Frau	jungen Kindes	junger Leute
Onbepaald lidwoord	eines jungen Mannes	einer jungen Frau	eines jungen Kindes	keiner jungen Leute
Bepaald lidwoord	des jungen Mannes	der jungen Frau	des jungen Kindes	der jungen Leute

Het zelfstandig naamwoord waarop het adjectief betrekking heeft krijgt de uitgang -(e)s als het mannelijk of onzijdig is. De uitgang -es wordt gebruikt bij een woord dat slechts uit één lettergreep bestaat, de -s voor woorden met meerdere lettergrepen. Bijv: des Mannes, des Kindes, maar: des Wetters.

Telwoorden

Telwoorden blijven in beginsel onverbogen in de genitief. In zo'n geval wordt gebruikgemaakt van een constructie met de datief. Bijvoorbeeld: Ein Vater von sieben Kindern of Eine Mutter von zwei Kindern. Het formele Duits kent echter twee bijzondere genitiefvormen voor de telwoorden zwei en drei. Bijvoorbeeld: Ein Vater zweier Kinder en Eine Mutter dreier Kinder. In de Duitse spreektaal worden deze vormen niet gebruikt.

De genitief in de praktijk

Tegenwoordig is het in Duitsland gebruikelijk om in de (informele) spreektaal een datiefconstructie te gebruiken in plaats van de genitief. Een Duitser kan dus net zo goed: Das Haus von meinem Vater zeggen als Das Haus meines Vaters. Het gebruik van de datief waar eigenlijk een genitiefconstructie moet worden gebruikt, wordt echter in het standaard Duits als fout en onverzorgd gezien. Het komt ook een beetje als steenkolenduits over. De voorkeur ligt te allen tijde bij het gebruik van de genitief.

Schema

	Bepaald lidwoord	Onbepaald lidwoord
M	des+s	eines+(e)s
V	der	einer
O	des +s	eines+(e)s

Het lidwoord dat bij het zelfstandig naamwoord hoort krijgt bij de mannelijke en onzijdige genitiefvormen een -(e)s op het einde. De -es wordt gebruikt bij woorden van maar één lettergreep.

Grammatica - Der Nominativ (1e) - Der Genitiv (2e) - Der Dativ (3e) - Der Akkusativ (4e) - Tabel van de lidwoorden