Duits/Grammatica/Werkwoorden/Konjunktiv
<<Werkwoorden - Haben, sein en werden - Klankwissel tegenwoordige tijd - Regelmatig (zwak) tegenwoordige tijd - Voltooid deelwoord - Modale ww - Scheidbare ww - Lijdende vorm - Konjunktiv>>
De Konjunktiv ofwel aanvoegende wijs is een aparte modus naast de Indikativ. Er wordt zoveel als een wens, toegeving of aansporing mee uitgedrukt. De vaste persoonsuitgangen zijn: -e, -est, -et, -en, -et en -en.
In het Nederlands komt deze aparte modus (conjunctief) niet meer voor, behoudens enkele standaarduitdrukkingen (God zij dank, etc.).
Zwakke werkwoorden
bewerkenAls voorbeeld voor de zwakke werkwoorden nemen we hieronder het werkwoord sagen (zeggen).
Tegenwoordige tijd (Konjunktiv I)
bewerken| sagen | |
|---|---|
| ich | sage |
| du | sagest |
| er/sie/es | sage |
| wir | sagen |
| ihr | saget |
| sie | sagen |
| Sie | sagen |
Verleden tijd (Konjunktiv II)
bewerkenBij zwakke werkwoorden is de Konjunktiv II (ofwel, de Konjunktiv in de verleden tijd) qua vorm geheel gelijk aan de onvoltooid verleden tijd van de Indikativ.
| sagen | |
|---|---|
| ich | sagte |
| du | sagtest |
| er/sie/es | sagte |
| wir | sagten |
| ihr | sagtet |
| sie | sagten |
| Sie | sagten |
Sterke werkwoorden
bewerkenAls voorbeeld nemen we hieronder het werkwoord kommen (komen).
Tegenwoordige tijd (Konjunktiv I)
bewerken| kommen | |
|---|---|
| ich | komme |
| du | kommest |
| er/sie/es | komme |
| wir | kommen |
| ihr | kommet |
| sie | kommen |
| Sie | kommen |
Verleden tijd (Konjunktiv II)
bewerkenBij sterke werkwoorden wordt de Konjunktiv II gevormd door de uitgangen van de Konjunktiv I achter de werkwoordsstam te plaatsen, waarbij indien mogelijk de klinker van de stam een umlaut krijgt:
| kommen | |
|---|---|
| ich | käme |
| du | kämest |
| er/sie/es | kämet |
| wir | kämen |
| ihr | kämet |
| sie | kämen |
| Sie | kämen |
Let op! Bij een werkwoord als laufen is de stam van de verleden tijd lief-. Er komt in dit geval dus geen umlaut bij in de Konjunktiv II, aangezien dat niet kan bij een stamklinker -ie-:
| laufen | |
|---|---|
| ich | liefe |
| du | liefest |
| er/sie/es | liefet |
| wir | liefen |
| ihr | liefet |
| sie | liefen |
| Sie | liefen |
Onregelmatig
bewerkenSein
bewerken| Konjunktiv I | Konjunktiv II | |
| ich | sei | wäre |
| du | seiest | wärest |
| er/sie/es/man | sei | wäre |
| wir | seien | wären |
| ihr | seiet | wäret |
| sie | seien | wären |
| Sie | seien | wären |
Haben
bewerken| Konjunktiv I | Konjunktiv II | |
| ich | habe | hätte |
| du | habest | hättest |
| er/sie/es/man | habe | hätte |
| wir | haben | hätten |
| ihr | habet | hättet |
| sie | haben | hätten |
| Sie | haben | hätten |
Werden
bewerken| Konjunktiv I | Konjunktiv II | |
| ich | werde | würde |
| du | werdest | würdest |
| er/sie/es/man | werde | würde |
| wir | werden | würden |
| ihr | werdet | würdet |
| sie | werden | würden |
| Sie | werden | würden |