Duits/Grammatica/Geslacht van het zelfstandig naamwoord

Duits

Inleiding

Inhoud

Lessen

Grammatica Naamvallen

Grammatica Naamwoorden

Grammatica Werkwoorden

Toetsen

Toetsenbank Duits

Overig

Auteurs

Ischa1
Bdcooman
en vele anderen

In het Duits hebben alle zelfstandige naamwoorden een geslacht: mannelijk, vrouwelijk of onzijdig. Er zijn geen regels waarmee je in alle gevallen kunt bepalen wat het geslacht van een woord is, maar er zijn wel een aantal wetmatigheden die vaak gelden.

Mannelijk

Alle woorden die eindigen op -ismus (der Journalismus)
Alle woorden die eindigen op -ner (der Rentner)
Veel woorden die eindigen op -er en verwijzen naar personen. Uitzonderingen zijn onder meer: die Jungfer, die Mutter, die Schwester, die Tochter
Veel woorden die eindigen op -ich, -ling of -ist: Rettich, Sittich, Schädling, Frühling, Pazifist
Alle namen van dagen, maanden en jaargetijden (der Montag, der Dienstag, der August, der Mai, der Sommer, der Winter)
Namen van grondsoorten en gesteenten (der Sand, der Beton)
Namen van veel vruchten en planten (der Salat, der Flachs)
De meeste munteenheden (der Dollar)
Mannelijke personen, dieren (der Lehrer, der Löwe)
Veel zelfstandig gebruikte werkwoordstammen: der Lauf (laufen), der Fisch (fischen)

Vrouwelijk

Alle woorden die eindigen op -heit, -keit, -ik, -tät, -ung, -ion, -schaft. Bijvoorbeeld: die Freiheit, Schnelligkeit, Universität, Zeitung, Freundschaft.
Alle woorden die eindigen op -ie: Drogerie, Geographie (vaak betreft het hier Romaanse leenwoorden)
Alle vrouwelijke nevenvormen met het achtervoegsel -in: die Freundin, die Rentnerin. (N.B. een woord als der Harlekin is van een andere orde.)
Veel woorden die eindigen op -ik: die Grammatik, Grafik, Klinik, Musik, Panik, Physik. Tot de uitzonderingen behoren onder meer.: der Atlantik, der Pazifik, der Katholik
Bijna alle (Romaanse) leenwoorden die eindigen op -ade, -age, -anz, -enz,-ette, -ine, -ion of -tur. Bijvoorbeeld: Parade, Blamage, Bilanz, Distanz, Frequenz, Serviette, Limonade, Nation, Konjunktur. Uitzondering: der Nomade,das Abitur
De meeste woorden op -e: Ecke, Ente, Grenze, Pistole, Seuche. Uitzondering: der Deutsche, das Ensemble, der Friede, der Junge, der Käse, der Kunde.
De meeste woorden op -ei: Partei, Schweinerei. (N.B, een woord als das Ei valt buiten deze categorie).
De meeste (leen-)woorden die eindigen op -isse, -itis, -ive. Bijvoorbeeld: Hornisse, Initiative
Alle getallen: die Fünf, die Eins, etc.
De meeste namen van Duitse rivieren: Oder, Donau, Elbe, Weser, Ems en haar bijrivieren (maar der Rhein, der Main en der Inn)

Onzijdig

Woorden op -chen en -lein: das Mädchen, das Märchen, das Fräulein, das Büchlein.
Woorden op -in of -ak, ook als ze op zich een vrouwelijk persoon aanduiden: das Mädchen, das Fräulein. Meestal zijn dit oorspronkelijk verkleinwoorden (vgl. het Nederlandse meisje, ook onzijdig).
Woorden op -ium, -um, -tum (das Opium, das Datum, das Eigentum)
Afleidingen van het type Ge...e: das Gebirge, das Gebäude, das Gelände (vgl. het Nederlandse gebergte, geboomte, gesteente, etc.)
Letters: Das A, das B
Landen en steden met adjectief: Das schöne München
Veel woorden die in het Nederlands het lidwoord "het" krijgen: das Buch, das Kind, das Haus, das Theater, das Heft, das Gesicht (maar let op: het is bijvoorbeeld ook das Krokodil in het Duits, en anderzijds bijvoorbeeld die Antwort).
Zelfstandig gebruikte infinitieven: das Essen

Externe links

Voor een uitgebreider overzicht van het geslacht van zelfstandige naamwoorden in het Duits, zie deze site van het Atlas College Rijswijk