Maatschappijleer/Maatschappijleer 3 havo

https://nl.wikibooks.org/wiki/Maatschappijleer/Maatschappijleer_3_havo

Lesoverzicht

Les	Thema	Hoofdstuk	Inhoud	Onderwerpen	Doelen	Opdrachten
1	Wat is maatschappijleer?	1 Waarom maatschappij- leer?	De samenleving - Maatschappelijke problemen - De Nederlandse samenleving - Maatschappijleer	De samenleving als onbewoond eiland Regels in de samenleving Een maatschappelijk probleem: files Orgaandonatie: een persoonlijk en maatschappelijk probleem Maatschappelijk en politiek probleem Automatische uitschakeling Voorbeelden van tegenstellingen	voorbeelden geven van een maatschappelijk probleem/vraagstuk/dilemma vier kenmerken noemen van een maatschappelijk probleem/vraagstuk/dilemma bij een dilemma aangeven wat de keuzes zijn en aangeven wat mogelijke gevolgen zijn beargumenteren of de politiek al of niet verantwoordelijk is bij een bepaald maatschappelijk probleem een voorbeeld geven van een drogreden	8/5 - mp, groepen, samenleving, opvattingen, media-aandacht, gemeenschappelijk, overheid, maatregel 10/6 - dilemma, voordelen, nadelen, keuzes, gevolgen 13/7 - mp, politiek, verantwoordelijk, argument, drogreden
2	Wat is maatschappij- leer?	2 Basisconcepten en sleutelvragen	Waarden en normen - Belangen - Macht - Sociale ongelijkheid - Sociale cohesie - Analyseren van maatschappelijke vraagstukken	Het experiment van Milgram Wat hebben waarden en normen met elkaar te maken? Werkgevers en werknemers: tegengestelde belangen Informele macht: Beyonce Geschreven en ongeschreven regels Sociale ongelijkheid Sociale ongelijkheid en sociale cohesie	voorbeelden geven van machtsmiddelen machtsmiddelen herkennen aan de hand van een situatiebeschrijving waarden noemen bij opvattingen belangen noemen bij groepen en situaties	9/10 - macht, machtsmiddel 10/10 - maatschappelijke kwesties, waarden, maatregel 12/11 - belangen
3	Wat is maatschappij- leer?	3 Wat is waar, wat is niet waar?	Betrouwbare informatie - Communicatieruis - In discussie	Betrouwbaarheid van informatie Nieuwsmedia en objectiviteit Selectieve waarneming Nepnieuws - Nepnieuws en democratie Subjectieve krantenkoppen Selectieve waarneming test	het verloop van communicatie beschrijven beargumenteren of er bij bepaalde vormen van communicatie sprake is van manipulatie beargumenteren of er in een nieuwsartikel sprake is van hoor- en wederhoor verschillen benoemen tussen, manipulatie, propaganda en indoctrinatie	7/13 - communicatie, zender, boodschap, ontvanger, ruis, referentiekader, selectieve waarneming, vooroordelen, stereotypering, manipulatie 9/14 - bronnen, wederhoor, feiten, meningen 12/15 - manipulatie, propaganda, indoctrinatie
4	Rechtsstaat	1 Recht en rechtvaardigheid	Regels en wetten - Wat is Rechtvaardig? - Ontstaan van de rechtsstaat - Rechten en plichten - Rechtsgebieden	Gedragsregels Wetsregels Rechtvaardigheid	verschillen benoemen tussen gedragsregels, rechtsnormen en grondrechten hoofdzaken van de geschiedenis van de rechtsstaat op een tijdlijn plaatsten uitleggen wat het verschil is tussen privaatrecht en publiekrecht	9/21 - rechtsgebieden, ongeschreven regel, rechtsnorm, grondrecht 10/22 - Koninkrijk, grondwet, Franse Revolutie, vrijheid van meningsuiting, algemeen kiesrecht, homohuwelijk 11/22 - rechtsgebieden
5	Rechtsstaat	2 De grondbeginselen	Basis van de rechtsstaat - Verdeling van macht - Grondrechten en grondwet - Legaliteitsbeginsel		benoemen wie welke macht heeft binnen de trias politica beschrijven wat artikel 1 van de grondwet te maken heeft met bepaalde maatschappelijke dilemma's grondrechten aan situatiebeschrijvingen koppelen	9/25 - trias politica 13/28 - dilemma 14/28 - grondrechten
6	Rechtsstaat	3 Strafrecht: de opsporing	Veiligheid en vrijheid - Misdrijven en overtredingen - Wat gebeurt er na een misdrijf? - Opsporingsbevoegdheden politie - Officier van justitie		voorbeelden geven van misdrijven benoemen en beschrijven welke mogelijkheden de officier van justitie heeft in een strafzaak uitleggen wat het begrip geweldsmonopolie inhoudt en voorbeelden geven	8/32 - Wordt Nederland veiliger? 11/34 - Op de stoel van de officier van Justitie 12/35 - In de media
7	Rechtsstaat	4 Strafrecht: de rechtszaak	Hoe verloopt een rechtszaak? - Hoger beroep - Waarom straffen we? - Straffen door de eeuwen heen - Soorten straffen - Strafrechtelijke maatregelen - Strafrecht voor jongeren		(in grote lijnen) het verloop van een rechtszaak beschrijven in een rechtszaak de rol van de rechter, de officier van justitie, de advocaat en de verdachte beschrijven verschillende doelen van straffen noemen de rol beschrijven van kantonrechter, politierechter en meervoudige kamer	7/39 - Verloop van een rechtszaak 10/49 - In het nieuws 14/43 - Wie behandelt wat?
8	Rechtsstaat	5 Burgerlijk recht	Naar de rechter - Verloop burgerlijke rechtsstaat - Uitspraak van de rechter - Schadevergoeding - Hoger beroep - Kort geding - Mediation - Recht voor robots?		voorbeelden noemen van maatregelen die de rechter bij een burgerlijke zaak kan nemen voorbeelden noemen van situaties waarbij beperkingen kunnen worden opgelegd met het recht tot vereniging (artikel 8) beschrijven wat de rol is van de eiser en gadaagde	8/47 - In het nieuws 11/48 - In het nieuws 13/49 - Op de stoel van de rechter
9	Rechtsstaat	6 Discussies over de rechtsstaat	Botsende grondrechten - Opsporingsbevoegdheden uitgebreid - Veranderingen in de rechtsspraak - Strenger straffen?		voorbeelden geven van beperkingen van de vrijheid van meningsuiting uitleggen wanneer een agent het recht heeft een woning te doorzoeken	9/51 - In het nieuws 10/52 - Zoek de fout 13/53 - In het nieuws
10	Rechtsstaat	7 Nederland, de VS en China	Wel of geen rechtsstaat? - Grondrechten - Rechten van verdachten - Straffen - De onafhankelijkheid van rechters		(in grote lijnen) aangeven wat verschillen zijn tussen de rechtsstaat in Nederland, de VS en china verschillen benoemen tussen de rechtsstaat in Nederland, de VS als het gaat om de rechten van verdachten beargumenteren waarom het sociaal kredietsysteem in China wel of niet rechtsstatelijk is	7/57 - Landenvergelijking 9/58 - In het nieuws 12/59 - In het nieuws

Lesverloop

Onderstaande indeling is afgestemd op een les van 100 minuten.

Tijd	Activiteit
00.00	Aanvang les
00.05	Terugblik op de vorige les
00.10	Vragen naar aanleiding van de vorige les
00.20	Nieuwe lesinhoud
00.35	Opdracht bij de nieuwe lesinhoud
00.45	Klassikaal lezen
00.55	Klassikaal bespreken
01.00	Zelfstudie en opdrachten in groepjes
01.20	Uitwisselen
01.30	Klassikaal evalueren
01.35	Huiswerk
01.40	Einde les

Lesinhoud

• Les 1: Waarom maatschappijleer?
• Les 2: Basisconcepten en sleutelvragen
• Les 3: Wat is waar, wat is niet waar?
• Les 4: Recht en rechtvaardigheid
• Les 5: De grondbeginselen
• Les 6: Strafrecht: de opsporing
• Les 7: Strafrecht: de rechtszaak
• Les 8: Burgerlijk recht
• Les 9: Discussies over de rechtsstaat
• Les 10: Nederland, de VS en China
• Les 11: Wat is democratie?
• Les 12: Politieke stromingen

Samenvattingen

Wat is maatschappijleer?

• Waarom maatschappijleer?
  • De samenleving en jij
  • Maatschappelijke problemen
• Basisconcepten en sleutelvragen
• Wat is waar, wat is niet waar?

Rechtsstaat

• Recht en rechtvaardigheid
• De grondbeginselen
• Strafrecht: de opsporing
• Strafrecht: de rechtszaak
• Burgerlijk recht
• Discussies over de rechtsstaat
• Nederland, de VS en China

Parlementaire democratie

• Wat is democratie?
• Politieke stromingen
• Politieke partijen

Opdracht

Maak een samenvatting van een onderdeel uit Thema's Maatschappijleer. Schrijf de samenvatting in correct Nederlands, volledig in eigen woorden en in niet meer dan 1/3 van het aantal woorden van de brontekst.

Houd bij het schrijven ook rekening met:

• tussenkopjes
• witregels en tekstafbreking
• opmaakstijlen als vet en cursief
• gebruik van afbeeldingen

Als je meer wilt weten over Wikibooks en hoe je teksten kunt opmaken, kijk dan op de hoofdpagina van Wikibooks of ga direct naar de instructies: https://nl.wikibooks.org/wiki/Wikibooks:Instructies.

Leerdoelen

Informatievaardigheden

▢ Ik kan voor een vraag bruikbaar bronnenmateriaal verwerven en er gegevens uit selecteren.

▢ Ik kan (verworven) informatie verwerken o.a. met behulp van ICT en daaruit beredeneerde conclusies trekken.

▢ Ik kan een stelling, zowel mondeling als schriftelijk, nuanceren, verdedigen en bestrijden en daarbij gebruikmaken van argumentatievaardigheden.

Benaderingswijzen

▢ Ik kan concrete maatschappelijke vraagstukken en ontwikkelingen analyseren en daarbij aannemelijk maken wat de relatie is tussen het vraag stuk/probleem en de rechtsstaat, parlementaire democratie, verzorgingsstaat en pluriforme samenleving.

▢ Ik kan concrete maatschappelijke vraagstukken en ontwikkelingen analyseren en daarbij beargumenteren of door het vraagstuk/probleem belangrijke waarden van de rechtsstaat, parlementaire democratie, verzorgingsstaat en pluriforme samenleving in het geding zijn.

▢ Ik kan concrete maatschappelijke vraagstukken en ontwikkelingen analyseren en daarbij beschrijven wat de relatie is tussen het maatschappelijke vraagstuk/probleem en sociale ongelijkheid in de samenleving.

Rechtsstaat

Vrijheidsrechten en plichten; het beginsel rechtsstaat

▢ Ik kan voorbeelden van vrijheidsrechten en plichten die inwoners van Nederland hebben, herleiden tot wetten en artikelen in de Grondwet.

▢ Ik kan de waarden noemen die aan die grondbeginselen ten grondslag liggen.

▢ Ik kan uitleggen wat de beginselen van de rechtsstaat zijn.

De praktijk van de rechtsstaat

▢ Ik kan aan de hand van voorbeelden de spanning weergeven tussen de beginselen van de rechtsstaat enerzijds en de praktijk zoals die door groepen burgers ervaren wordt anderzijds.

Internationale vergelijking en internationale organisaties

▢ Ik kan de waarden en praktijk van de rechtsstaat in Nederland vergelijken met die van enkele andere westerse landen