Verklarende woordenlijst biologie voor het secundair onderwijs/S


A · B · C · D · E · F · G · H · I · J · K · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · W · X · Y · Z


- S -
Stuifmeelkorrels van de zonnebloem Helianthus annuus

SA-knoop - sacharase - sacharide - sacharose - saprofaag - saprofyt - sapstroom - sarcolemma - sarcomeer - sarcoplasma - savanne - schakelneuron - schede - schijnvoetje - schildklier - schimmel - schors (plant) - schrijfcentrum - Schwann, cel van - scotopsine - scrotum - secretie - secretine - secundaire geslachtskenmerk - segment - segmentatie - sekse - seksueel overdraagbare aandoening - selectie - selectiedruk - semidominant - semipermeabel - sensibel - sensorisch neuron - sensorisch veld - sensorische zenuw - seropositiviteit - serotonine - serum - S-fase - s-groeicurve - signaal - signaalhandeling - sikkelcelanemie - simultaan - sinus - sinusknoop - sinusoide - sipho - skelet - skeletspier - sklerenchym - sklerofyt - slagader - slagaderklep - slagvolume - slakkenhuis - sleutel-slot-principe - sleutelprikkel - slijmlaag - slikreflex - sluitcel - soa - sociaal gedrag - sociobiologie - soort - soortnaam - specialisatie - species - speeksel - sperma - spermacel - spermaleider - spermatide - spermatocyt - spermatogenese - spier - spierbundel - spiercontractie - spierschede - spiertonus - spiervezel - spierweefsel - spinaal - spinaal ganglion - spinachtige - spiraaltje - spiralisatie - splicing - splitsingswet - spoeldraad - spoelfiguur - sponsparenchym - sporangium - spore - sporenelement - sporofyt - spreekcentrum - staafje - staar - stabilisator - stamboom - stamcel - stamper - startcodon - stemband - stempel - stereoscopie - stereotiep gedrag - sterftecijfer - steriel - sternum - steroïde - steundraad - steunweefsel - stigma - stijgbeugel - stijl - stikstofassimilatie - stikstofbase - stikstofbindende bacterie - stikstofbinding - stikstofkringloop - stimulus - stippel - stoffenstroom - stofwisseling - stollingsenzym - stollingsfactor - stopcodon - streptomycine - stress - stroma - stroming in planten - strooisellaag - strotklepje - strottenhoofd - structuureiwitten - struma - stuifmeel - stuifmeelbuis - stuifmeelkorrel - stuifmeelmoedercel - substraat - successie - successiesnelheid - succulent - suiker - suikerziekte - summatie - supernormale prikkel - suppressie - suppressor T-lymfocyten - survival value - syfilis - symbiont - symbiose - sympathisch zenuwstelsel - synaps - synapsspleet - syndroom van Down - synergist - systematiek - systole

SA-knoop

bewerken


Zie Wikipedia

sacharase

bewerken


Zie Wikipedia

sacharide

bewerken


Zie Wikipedia

sacharose

bewerken


Zie Wikipedia

saprofaag

bewerken


Zie Wikipedia

saprofyt

bewerken


Zie Wikipedia

sapstroom

bewerken


Zie Wikipedia

sarcolemma

bewerken


Zie Wikipedia

sarcomeer

bewerken


Zie Wikipedia

sarcoplasma

bewerken


Zie Wikipedia

savanne

bewerken


Zie Wikipedia

schakelneuron

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

schijnvoetje

bewerken


Zie Wikipedia

schildklier

bewerken


Zie Wikipedia

schimmel

bewerken


Zie Wikipedia

schors (plant)

bewerken


Zie Wikipedia

schrijfcentrum

bewerken


Zie Wikipedia

Schwann, cel van

bewerken


Zie Wikipedia

scotopsine

bewerken


Zie Wikipedia

scrotum

bewerken


Zie Wikipedia
een buiten het lichaam hangende huidplooi (zakje) waarin de twee teelballen hun plaats hebben.

secretie

bewerken


Zie Wikipedia

secretine

bewerken


Zie Wikipedia

secundaire geslachtskenmerk

bewerken


Zie Wikipedia

segment

bewerken


Zie Wikipedia

segmentatie

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

seksueel overdraagbare aandoening

bewerken


Zie Wikipedia

selectie

bewerken


Zie Wikipedia

selectiedruk

bewerken


Zie Wikipedia

semidominant

bewerken

allelen die bij een heterozygoot individu een intermediair fenotype veroorzaken zijn semidominant. Bij een heel aantal bloeiende planten zijn rood en wit semidominant ten opzichte van elkaar, omdat de kruising tussen een raszuivere witte en een raszuivere rode bloem resulteert in roze bloemen.

semipermeabel

bewerken


Zie Wikipedia

sensibel

bewerken


Zie Wikipedia

sensorisch neuron

bewerken


Zie Wikipedia

sensorisch veld

bewerken


Zie Wikipedia

sensorische zenuw

bewerken


Zie Wikipedia

seropositiviteit

bewerken


Zie Wikipedia

serotonine

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

of synthese-fase
Tijdens de S-fase (die zich in de interfase situeert tussen de G1-fase en de G2-fase) gebeurt de replicatie van het DNA. Op het einde van de S-fase zijn alle chromosomen verdubbeld tot dubbel zoveel chromatiden. M.a.w. de chromosomenset wordt tijdens de S-fase verdubbeld (4n), zodat straks na de mitose elke dochtercel over de volledige genetische informatie zal beschikken.

s-groeicurve

bewerken


Zie Wikipedia

signaal

bewerken


Zie Wikipedia

signaalhandeling

bewerken


Zie Wikipedia

sikkelcelanemie

bewerken


Zie Wikipedia

simultaan

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

sinusknoop

bewerken


Zie Wikipedia

sinusoide

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

skeletspier

bewerken


Zie Wikipedia

sklerenchym

bewerken


Zie Wikipedia

sklerofyt

bewerken


Zie Wikipedia

slagader

bewerken


Zie Wikipedia

slagaderklep

bewerken


Zie Wikipedia

slagvolume

bewerken


Zie Wikipedia

slakkenhuis

bewerken

1 Schelp van een slak (weekdieren - Gastropoda )
2 Onderdeel van het binnenoor
(Lat. cochlea)

Het slakkenhuis is ongeveer één cm in diameter bij mensen en is het tweeënhalf maal opgerold en gevuld met vloeistoffen Deze vloeistof wordt door de versterkte geluidstrillingen op het ovale venster in beweging gebracht. De trillingen op het ovale venster doen de vloeistof in het slakkenhuis heen en weer bewegen over het basilair membraan, waarop ongeveer 20.000 haarcellen zitten. Deze haarcellen registreren dit als geluid en geven dat door aan de hersenen via de gehoorzenuw.


Zie Wikipedia

Meer afbeeldingen over dit onderwerp vindt u in Categorie Inner ear op Wikimedia Commons

sleutel-slot-principe

bewerken


Zie Wikipedia

sleutelprikkel

bewerken


Zie Wikipedia

slijmlaag

bewerken


Zie Wikipedia

slikreflex

bewerken


Zie Wikipedia

sluitcel

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

sociaal gedrag

bewerken


Zie Wikipedia

sociobiologie

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

soortnaam

bewerken


Zie Wikipedia

specialisatie

bewerken


Zie Wikipedia

species

bewerken


Zie Wikipedia

speeksel

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia
De door de mannelijke dieren geproduceerde vloeistof met geslachtscellen.

spermacel

bewerken


Zie Wikipedia

spermaleider

bewerken


Zie Wikipedia

spermatide

bewerken


Zie Wikipedia

spermatocyt

bewerken


Zie Wikipedia

spermatogenese

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

spierbundel

bewerken


Zie Wikipedia

spiercontractie

bewerken


Zie Wikipedia

spierschede

bewerken


Zie Wikipedia

spiertonus

bewerken


Zie Wikipedia

spiervezel

bewerken


Zie Wikipedia

spierweefsel

bewerken


Zie Wikipedia

spinaal

bewerken


Zie Wikipedia

spinaal ganglion

bewerken


Zie Wikipedia

spinachtige

bewerken


Zie Wikipedia

spiraaltje

bewerken


Zie Wikipedia

spiralisatie

bewerken

Spiralisatie is het proces waardoor de chromatinevezels zich tijdens de profase condenseren tot chromosomen, die dan onder een lichtmicroscoop zichtbaar worden. Daarbij zullen de chromatinevezels in meerdere stappen opgewonden worden rond begeleidende eiwitten.

splicing

bewerken

Splicing is in de genetica het omzetten van het pre-mRNA dat door transcriptie ontstaan is naar het definitieve mRNA. Hierbij worden de introns uit het pre-mRNA geknipt en de exons van het pre-mRNA aan elkaar geplakt. Speciale splicingsenzymen knippen de introns uit het pre-mRNA molecuul. Zij herkennen deze aan speciale stukjes code die het begin en einde van een exon aangeven. Deze locaties worden splice sites ("split plekken") genoemd.
Zie Wikipedia

splitsingswet

bewerken

Zie Mendelwetten

spoeldraad

bewerken
 
De opbouw van microtubuli door tubuline-eiwitten

Tijdens de profase van de kerndeling wordt er rond de kern een reeks van draden gevormd tussen de beide polen. Dit zijn de spoeldraden die bestaan uit microtubuli. Deze bestaan zelf uit spiraalvormig gerangschikte tubuline-eiwitten. De spoeldraden zullen zich aan de chromosomen hechten ter hoogte van het centromeer. Tijdens de anafase doen zij de chromatiden ( mitose) of de homologe chromosomen ( meiose) uit elkaar wijken, naar de polen toe.
Zie Wikipedia

spoelfiguur

bewerken

De spoelfiguur ontstaat tijdens de profase van de kerndeling en dit zowel bij mitose als bij meiose. Bij dierlijke cellen ligt net buiten de kernmembraan het centrosoom dat uit twee centriolen bestaat. De centriolen verdubbelen zich in het begin van de profase en bewegen zich dan elk langzaam naar één kant van de kern. Geleidelijk ontwikkelt zich uit elk van de centrosomen een structuur van microtubuli (op zich polymeren van het tubuline-eiwit). Evenwijdig lopende microtubuli vormen samen spoeldraden. Wanneer de centrosomen elk aan hun kant van de kern aangekomen zijn vormen ze de polen van de cel. Daartussen is dan een netwerk van draden gevormd, dat de kern omspant: de spoelfiguur. Plantencellen hebben geen centrosoom, maar ook hier ontstaat een spoelfiguur tussen de twee polen.
Tijdens de metafase zullen de spoeldraden zich ter hoogte van de centromeren (meer bepaald via de kinetochoren) aan de chromatiden hechten.
Zie Wikipedia

sponsparenchym

bewerken


Zie Wikipedia

sporangium

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

sporenelement

bewerken


Zie Wikipedia

sporofyt

bewerken


Zie Wikipedia

spreekcentrum

bewerken


Zie Wikipedia

staafje

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

stabilisator

bewerken


Zie Wikipedia

stamboom

bewerken


Zie Wikipedia

stamcel

bewerken


Zie Wikipedia

stamper

bewerken


Zie Wikipedia

startcodon

bewerken


Zie Wikipedia

stemband

bewerken


Zie Wikipedia

stempel

bewerken


Zie Wikipedia

stereoscopie

bewerken


Zie Wikipedia

stereotiep gedrag

bewerken


Zie Wikipedia

sterftecijfer

bewerken


Zie Wikipedia

steriel

bewerken


Zie Wikipedia

sternum

bewerken


Zie Wikipedia

steroïde

bewerken


Zie Wikipedia

steundraad

bewerken


Zie Wikipedia

steunweefsel

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

stijgbeugel

bewerken

(Lat. stapes)
Eén van de gehoorsbeentjes
Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

stikstofassimilatie

bewerken


Zie Wikipedia

stikstofbase

bewerken


Zie Wikipedia

stikstofbindende bacterie

bewerken


Zie Wikipedia

stikstofbinding

bewerken


Zie Wikipedia

stikstofkringloop

bewerken


Zie Wikipedia

stimulus

bewerken


Zie Wikipedia

stippel

bewerken


Zie Wikipedia

stoffenstroom

bewerken


Zie Wikipedia

stofwisseling

bewerken


Zie Wikipedia

stollingsenzym

bewerken


Zie Wikipedia

stollingsfactor

bewerken


Zie Wikipedia

stopcodon

bewerken


Zie Wikipedia

streptomycine

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

stroming in planten

bewerken


Zie Wikipedia

strooisellaag

bewerken


Zie Wikipedia

strotklepje

bewerken


Zie Wikipedia

strottenhoofd

bewerken


Zie Wikipedia

structuureiwitten

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

stuifmeel

bewerken


Zie Wikipedia

stuifmeelbuis

bewerken


Zie Wikipedia

stuifmeelkorrel

bewerken


Zie Wikipedia

stuifmeelmoedercel

bewerken


Zie Wikipedia

substraat

bewerken


Zie Wikipedia

successie

bewerken


Zie Wikipedia

successiesnelheid

bewerken


Zie Wikipedia

succulent

bewerken


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

suikerziekte

bewerken


Zie Wikipedia

summatie

bewerken


Zie Wikipedia

supernormale prikkel

bewerken


Zie Wikipedia

suppressie

bewerken


Zie Wikipedia

suppressor T-lymfocyten

bewerken


Zie Wikipedia

survival value

bewerken


Zie Wikipedia

syfilis

bewerken


Zie Wikipedia

symbiont

bewerken


Zie Wikipedia

symbiose

bewerken


Zie Wikipedia

sympathisch zenuwstelsel

bewerken

Van het Grieks syn = samen + pathos = gevoel,emotie.

Men spreekt ook van het orthosympathisch zenuwstelsel. Het is het deel van het autonoom zenuwstelsel, dat de organen zodanig beïnvloedt, dat het lichaam arbeid kan leveren. Het is complementair aan het parasympathisch zenuwstelsel.

Functioneel gezien maakt men een onderscheid tussen het willekeurig zenuwstelsel, ook somatisch of animaal zenuwstelsel genoemd, en het onwillekeurig zenuwstelsel, ook autonoom of vegetatief zenuwstelsel genoemd.

Het autonoom zenuwstelsel wordt zelf ingedeeld in het (ortho)sympatisch en het parasympathisch zenuwstelsel. Het sympathisch zenuwstelsel ontspringt uit kernen in de hypothalamus en komt aan de borstzijde en en ter hoogte van de lendenen uit het ruggenmerg en zorgt via tussenstations van zenuwcellichamen voor activering van alle organen en functies.

Het sympathisch systeem is vooral actief in omstandigheden waar een snelle reactie nodig is (zg. "vecht of vlucht"-situaties) en wordt ook gestimuleerd door het hormoon adrenaline. Worden we teveel geprikkeld en is er onvoldoende kans tot rust, dan raakt het sympathisch stelsel overgeactiveerd. Dit kan aanleiding geven tot allerlei functiestoornissen op lange termijn, bvb. spanningen op spieren, pezen, gewrichten.

Gebaseerd op het biologielexicon VOB


Zie Wikipedia


Zie Wikipedia

synapsspleet

bewerken


Zie Wikipedia

syndroom van Down

bewerken


Zie Wikipedia

synergist

bewerken


Zie Wikipedia

systematiek

bewerken


Zie Wikipedia
Zie zeker ook WIKISPECIES  

systole

bewerken


Zie Wikipedia


A · B · C · D · E · F · G · H · I · J · K · L · M · N · O · P · Q · R · S · T · U · V · W · X · Y · Z


Informatie afkomstig van https://nl.wikibooks.org Wikibooks NL.
Wikibooks NL is onderdeel van de wikimediafoundation.